Duvarın Yıkılması Türkler'i Olumsuz Etkiledi

Cem Dalaman I DW

Soğuk Savaş döneminin simgesi Berlin Duvarı’nın yıkılışının 25’inci yıldönümü törenlerle kutlanmaya devam ediliyor. Kutlamalardaki coşku duvarı sembolize eden ve  helyum gazıyla şişirilmiş yaklaşık 7000 içinde ışık bulunan balondan oluşan ‘Işık Duvarı’nın gökyüzüne bırakılması ile doruk noktaşına ulaşacak. Bu arada duvarın yıkılmasının ortaya çıkardığı sonuçlara yönelik tartışmalar da sürüyor.
Uzmanlar Berlin Duvarı’nın yıkılmasının ardından yeniden birleşen Almanya'da Batı'dan eski Doğu Almanya’daki eyaletlere giden yardımlar sayesinde hızlı bir gelişme yaşandığı, ancak eşitliğin hâlâ sağlanamadığı görüşünde. Geride kalan 25 yılda Doğu eyaletlerine dile kolay 560 milyar Euro'luk yatırım yapıldı. Ancak aynı dönemde Doğu, Batı'daki gayri safi yurtiçi hasılanın ancak yüzde 67'sine ulaşabildi. İşsizlik oranı da Batı’da yüzde 7, Doğu’da kısmen yüzde 15 civarında.
Ekonomik eşitliğin sağlanamamasının en önemli nedenlerinden biri büyük işletme ve şirketlerin neredeyse tamamının Batı Almanya'da bulunması. Doğu Almanya’daki eyaletlerde ve başkent Berlin’de bulunan fabrikaların birleşme sonrası Batı’dakilerle rekâbet yarışında sınıfta kalarak, ardı ardına kapandığı yada küçüldüğü biliniyor. Özellikle Berlin’deki sanayi işletmelerini derinden etkileyen bu gelişmeden hiç kuşkusuz en çok burada yaşayan Türkler olumsuz etkilendi.
9 Kasım 1989’da duvarı aşıp Doğu’dan gelenleri büyük bir sevinçle karşılayan ve hep bir ağızdan özgürlük şarkıları söyleyenler arasında Berlinli Türkler de vardı. Duvarın yıkılması ve iki Almanya’nın birleşmesinin ilk üç-dört yılında özellikle serbest alanda çalışan ve Doğu’da manav ve büfe açan Türkler büyük kâr elde etti. Ancak kısa bir süre sonra Berlin’deki ağır sanayinin başka yerlere taşınmasına paralel, var olan işlerde daha nitelikli, diploma sahibi Doğu Almanlar’a öncelik verilmesi Türkleri kitlesel işsizliğe mahkum etti. Bu oran 1990’lı yılların sonunda yüzde 40’lara ulaştı. Bir de duvar sonrası yıllarda artan ve beraberinde Solingen, Mölln yangınları ve NSU cinayetleri gibi somut Türk düşmanlığının ortaya çıkması, Almanyalı Türk göçmenlerin büyük bir bölümünde ‘Berlin Duvarı’nın yıkılması sonrası bizim durumumuz kötüleşti’ şeklinde bugün bile aşılamayan bir duygunun yerleşiklik kazanmasına yol açtı. Berlin’in ünlü Türk mahallesi Kreuzberg’de mikrofonumuza takılanlar da bunu kanıtlar nitelikte.